Ngày nay với sự phát triển của công nghệ hiện đại, thế hệ Web 2.0 đang dần bị thay thế bởi những trang Web 3.0. Vậy Web 3.0 là gì? Nó khác gì với các thế hệ Web trước đây?

Web 3.0 là gì?

Web 3.0 đang được nhiều người đánh giá rất cao về tính thông minh cũng như công nghệ bảo mật hiện đại. Giới chuyên gia đánh giá rằng, Web 3.0 trong tương lai sẽ thay thế hoàn toàn Web 2.0.

Vậy thực sự thì Web 3.0 là gì? Web 3.0 là phiên bản được ra đời để giải quyết các vấn đề chưa giải quyết được của thế hệ Web 2.0. Web 3.0 còn được gọi là Semantic Web là thế hệ thứ 3 của nền tảng công nghệ Internet.  Điểm tối ưu là Web 3.0 sẽ thêm nhiều tiện ích với công nghệ AI, blockchain, Big Data, máy học (ML), công nghệ sổ cái phi tập trung (DLT) cùng bước tiến về Metaverse làm cho Internet trở nên chân thật như chính cuộc sống của bạn. Với Web 3.0, quyền lực được đưa về tay người dùng, bản thân người dùng chính là người sở hữu (owners) cho thông tin của mình và không thể bị can thiệp bởi bất kỳ ai.

Web 1.0 là gì?

Web 1.0 (Static Web) ra đời vào năm 1989, là thế hệ Web đầu tiên xuất hiện trên thế giới. Khi xuất hiện, trang Web chỉ đơn giản là để hiển thị thông tin, người dùng chỉ có thể nhận thông tin mà không thể tương tác. Được gọi là thế hệ web hiển thị thông tin (static website). Web 1.0 đã tạo ra một nơi giúp người dùng có thể tiếp cận thông tin từ xa thông qua internet một cách dễ dàng hơn.  Tại thời điểm này, Web 1.0 lúc đó căn bản là chỉ là những dòng text được gắn thêm các đường link dẫn đến các bài khác.  Việc sáng tạo nội dung để đăng lên web cũng rất bị hạn chế vào thời điểm đó, không có các thuật toán để sàng lọc các trang internet, điều này khiến người dùng vô cùng khó khăn trong việc tìm kiếm các thông tin liên quan.  Thành quả tiêu biểu của thế hệ web 1.0 là các trang thông tin tĩnh của các công ty, tập đoàn đa. Các cổng thông tin báo chí cơ bản. Về mặt công nghệ thì có thể hiểu web 1.0 chỉ có html, css chứ không có hệ quản trị cơ sở dữ liệu nào cả. Vì thế quyền truy cập các thông tin cũng rất hạn chế, việc tạo ra các trang người dùng hoặc bình luận trên các bài viết không phải là một việc đáng để làm.

Web 2.0 đang là thế hệ Web của hiện tại

Web 2.0 được mọi người gọi là thế hệ Web chuyển giao thông tin vì người dùng đã có thể tương tác với trang web bằng nhiều cách thức. Cùng với sự phát triển của internet và số lượng người dùng, các nhu cầu mới trên nền tảng Web cũng phát sinh, Web 1.0 đã không còn phù hợp với sự phát triển của thời đại.  Với thế hệ Web 2.0 đã khắc phục được việc truyền tải thông tin một chiều, cho phép người dùng tương tác với trang web theo các yêu cầu riêng biệt. Các Web 2.0 thành công nhất đến hiện tại có thể kể đến như Wikipedia, Facebook, Youtube, Tiktok,... Với web 2.0 bạn có thể đăng ký tài khoản, bình luận, tạo bài viết, post video trên youtube hay tạo trang mạng xã hội riêng của mình trên Facebook… Về mặt công nghệ thì có thể hiểu web 2.0 là những web có mã nguồn gồm cả phần front end và back end tức là có thêm ngôn ngữ server kèm theo như PHP, Node JS, Java,… cùng với một hệ quản trị cơ sở dữ liệu nào đó như Mysql, Mongodb,… Nhờ có web 2.0 mà thế giới Internet dần trở nên phẳng hơn rất nhiều, những gì web 2.0 mang lại thật sự rất tuyệt vời. Mọi người trên thế giới có thể tương tác với nhau và tiếp cận nhiều thông tin hơn. 

Điểm hạn chế của Web 2.0 và sự ra đời của Web 3.0

Sau một thời gian dần dần các ông lớn công nghệ như Twitter, Facebook,… dần thống trị Web 2.0 và họ đã khai thác thông tin người dùng để triển khai các dịch vụ khác như quảng cáo để kiếm lợi cho bản thân.  Dù ai là người góp phần xây dựng Web 2.0 thì nó đều thuộc về các ông lớn trên. Họ hoàn toàn có thể dễ dàng xóa nội dung đó hoặc thậm chí khoá tài khoản cá nhân đó.  Chính vì những bất cập của Web 2.0 nên Web 3.0 đã ra đời. Đồng ý rằng, sự ra đời của Web 2.0 đã mở đường phát triển cho cả mạng xã hội và việc sản xuất nội dung do người dùng tạo vì hiện có thể phân phối và chia sẻ dữ liệu giữa các nền tảng và ứng dụng khác nhau.  Mọi người kiếm được rất nhiều tiền từ nền tảng này, nghề Creative cũng được đánh giá rất cao. Mọi ngành nghề, đều phát triển vượt bậc dựa trên sự phát triển của công nghệ. Nhưng ngày nay, với việc sáng tạo ra nhiều nội dung kém chất lượng, kinh dị và mang đến những ảnh hưởng xấu cho con người, cũng như việc bị thu thập dữ liệu khiến cho người dùng không còn tin tưởng gì vào Web 2.0 nữa. Dấu hiệu này báo hiệu rằng, Web 2.0 đã đến lúc phải được thay thế.

Web 3.0 có những điểm vượt trội nào?

Hiện tại, dựa vào những ưu thế đang có trên nền tảng có sẵn, Web 3.0 mang thêm những đặc điểm vượt trội như: • Semantic Web hay được biết đến với khái niệm Web theo ngữ cảnh. Nghĩa là những nội dung của web sẽ được hiển thị dựa trên phân tích ý nghĩa của từ ngữ một cách hiệu quả và tự động. Đây được xem là điểm thông minh nhất của thế hệ Web 3.0. • Ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI. Web 3.0 được tận dụng trí tuệ nhân tạo để cung cấp kết quả chính xác hơn và nhanh hơn thông qua xử lý ngôn ngữ tự nhiên nơi máy tính sẽ hiểu thông tin giống con người hơn. • Đồ họa 3D – Metaverse. Những thiết kế ba chiều sẽ được sử dụng trong các trang web và dịch vụ để cung cấp hình ảnh rõ ràng trực quan cho người dùng. Ví dụ: hướng dẫn bảo tàng, trò chơi máy tính, thế giới ảo Metaverse .v.v. • Những giao dịch và trao đổi thông tin sẽ không cần phải qua bất kỳ trung gian nào. Trong một mạng lưới phi tập trung, các giao dịch và dữ liệu được trao đổi trực tiếp do đó dữ liệu và tiền của bạn không phải phụ thuộc vào một bên trung gian như Google hay các nền tảng thanh toán có kiểm soát như ngân hàng. • Ngăn chặn vi phạm dữ liệu hiệu quả. Dữ liệu sẽ do chính bạn kiểm soát. Rất khó để tin tặc có quyền kiểm soát dữ liệu của bạn trừ khi hắn có thể khống chế toàn bộ mạng lưới Blockchain. Những công ty như Facebook và Google không thể chỉnh sửa hay bán dữ liệu của bạn cho bên thứ ba để kiếm lợi nhuận. • Dữ liệu sẽ tồn tại mãi mãi mà không bị bất kỳ ai xóa đi được. Trò chơi mà bạn ưa thích, nội dung tin nhắn hay bất kỳ dữ liệu nào trên Web 3.0 sẽ tồn tại chừng nào Internet còn hoạt động, không ai có quyền truy cập chúng và xóa bỏ chúng cả. Tương tự như vậy, các dịch vụ trên mạng sẽ không phụ thuộc vào các công ty quản lý hay máy chủ, chúng sẽ tiếp tục hoạt động nếu vẫn còn có người sử dụng.• Tăng tính bảo mật và độ tin cậy cho người dùng. Thông qua công nghệ Blockchain Web 3.0 giúp thông tin được minh bạch và tin cậy nhưng vẫn đảm bảo quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu người dùng cũng như bảo vệ danh tính.

Ưu điểm của Web 3.0

Những ưu điểm mà Web 2.0 không thể có được: • Web 3.0 sẽ loại bỏ bên trung gian vì chúng có khả năng kết nối với nhau trên các nền tảng phi tập trung mà không cần bất cứ bên trung gian nào. • Dữ liệu không thể bị sửa đổi, thao túng và biến mất. Dữ liệu lưu trữ trên chuỗi khối blockchain không thể bị can thiệp bởi một cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Một khi đã lưu vào chuỗi khối, chúng sẽ tồn tại vĩnh viễn.
• Hoạt động không ngừng nghỉ: Dịch vụ triển khai trên web 3 luôn hoạt động không ngừng nghỉ. Bởi hệ thống được vận hành bởi các nút mạng trên toàn thế giới thay vì tập trung vào một máy chủ.

Nhược điểm của web 3.0

Tuy có nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng hiện tại web 3.0 vẫn tồn tại một số yếu điểm chưa được khắc phục như:
• Tốc độ xử lý còn chậm. Việc phải chạy số lượng lớn nút xác thực khiến tốc độ của web 3.0 bị chậm lại.• Công nghệ mới và phức tạp. Do công nghệ blockchain vẫn còn khá xa lạ với nhiều người, nên việc phổ biến Web 3.0 sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Người dùng khi tiếp cận cần phải học những kiến thức mới, tải những phần mềm mới và thao tác nhiều bước phức tạp. Đây là một rào cản và cần thời gian để tiến tới sự phổ biến trên diện rộng (mass-adoption).• Khả năng tiếp cận còn hạn chế do ứng dụng Web 3.0 hầu hết được xây dựng mới chứ không được tích hợp với các ứng dụng phổ biến và quen thuộc của Web 2.0. Vì thế sẽ làm giảm tính tiếp cận đến với người dùng khi họ đã quá quen thuộc và trung thành với nền tảng cũ.• Dữ liệu rác tràn ngập là điều không thể kiểm soát. Do dữ liệu lưu trữ trên blockchain sẽ không thể xoá bỏ được, điều này làm cho dữ liệu rác lưu trữ trên mạng lưới ngày càng nhiều hơn, khiến cho tốc độ xử lý dữ liệu cũng sẽ lâu hơn.• Chi phí cao. Đây là điều chắc chắn vì chi phí để phát triển một dự án là rất đắt đỏ, những dapps thường gặp khó khăn trong việc đưa code lên blockchain vì phí gas của Ethereum hay chi phí phải bỏ ra trong việc audit cũng rất cao. Tuy vẫn tồn tại những hạn chế nhưng tất cả đều đang được khắc phục dần. Vì việc phát triển Web 3.0 còn đang ở trong giai đoạn sớm và còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Đây đồng nghĩa với việc mở ra nhiều cơ hội cho những con người tin tưởng vào tương lai của Web 3.0 và phát triển những sản phẩm liên quan.